هفت ماه پس از قدرت گیری دوباره طالبان در افغانستان مکاتب دخترانه هنوز بازگشایی نشده بود که بار دیگر مسدود شد. یک دختر دانشآموز افغان در آلمان میگوید که از شنیدن این خبر شوکه شده است. یک مکتب آنلاین نیز تلاش دارد برای دختران زمینه آموزش را فراهم کند.
ندا ۱۵ساله در افغانستان صنف هشتم مکتب بود. او مدت ۵ ماه میشود به آلمان آمده است. او میگوید که از شنیدن خبر مسدود ماندن مکاتب دختران در افغانستان شوکه شده است.
ندا حالا در آلمان هم متعلم صنف هشتم مکتب است و میگوید که نمیتواند به راحتی به درس هایش تمرکز کند. ندا میگوید اگر درافغانستان می بود مانند سایر دختران دانشآموز او نیز با ممانعتها روبرو میشد اما هیچگاهی از اعتراض دست بر نمیداشت. ندا از اینکه درآلمان زمینه آموزش و دیگر سهولت های زندگی برایش فراهم است خوشحال است اما به خاطر مشکلات همنوعاناش درافغانستان ناراحت است و آرامش ندارد.
پس از روی کار آمدن دوباره طالبان در اواسط ماه آگست سال ۲۰۲۱ میلادی، دختران در بیشتر نقاط افغانستان از رفتن به مکتب محروم شدند. شماری از خانواده ها حتی به همین دلیل این کشور را ترک کرده و مجبور به مهاجرت به دیگر کشورها شدهاند.
طالبان اخیرا وعده دادند که با آغاز سال جدید خورشیدی تمامی مکاتب از جمله مکاتب دخترانه بالاتر ازصنف ششم باز می شود. اما روز چهار شنبه از این وعده شان عقب نشینی کرده و اعلام کردند که مکاتب دخترانه دوره متوسطه و لیسه تا اطلاع بعدی به روی دختران مسدود میماند.
این تصمیم طالبان شماری زیادی از مردم را در داخل وخارج از افغانستان شوکه کرده است. شماری از فعالان و آموزگان میگویند که عملکرد طالبان نسبت به دوره پیش هیچ تغییری نکرده است و این گروه همواره مانع بیشرفت درهمه عرصهها به ویژه مانع درس وتحصیل دختران شدهاست.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان مکاتب دخترانه مسدود شدند. حالا تقریبا هفت ماه از آن زمان می گذرد. دختران میگویند که در این مدت برای بازشدن مکاتب لحظه شماری میکردند اما حالا نیز علی الرغم وعده قبلی مبنی بر بازگشایی مکاتب، مانع این کار شدند.
یکی از دانش آموزان دختر که از این تصمیم طالبان زیاد ناراحت بود در مصاحبهای با شبکه خبری طلوعنیوز افغانستان با چشمان گریان ازاین تصمیم طالبان انتقاد کرده گفت: «زیاد غمگین هستم چرا طالبان مانع رفتن ما به مکتب می شوند، گناه ما چیست؟ ما هم بشر هستیم و از همین افغانستان هستیم چرا ما مکتب نرویم، تا چه وقت، مشکل چیست؟ آموختن علم برای همه فرض است .»
این تصمیم طالبان با واکنش های زیادی در داخل و خارج از افغانستان روبروشده است. شماری از دانشآموزان و آموزگاران میگویند روزچهار شنبه برای مردم یک روزسیاه بود و یکبار دیگر مردم خاطره تلخ دوره گذشته را تجربه کردند
لحظه شماری دختران برای شروع مکاتب
سامره موسوی زاده، که در یکی از مکتب های شهر غزنی آموزگار است میگوید قبل از رسیدن سال جدید تعلیمی خبر شد که مکتب های دخترانه دوباره بازگشایی می شود زیاد خوشحال بود و لحظه شماری میکرد تا دوباره دانش آموزانش را ببیند و به تدریس اش ادامه بدهد، اما این خبر خوشحال کننده دیری نپایید. او می گوید که از مسدود ماندن دوباره مکاتب سخت مایوس شده است. موسی زاده اضافه کرد: «زیاد خوشحال بودم ساعت ۹صبح به مکتب رفتم حاضری را امضا کردم. همکاران و شاگردان خود را دیدم. همه زیاد خوشحال بودند. دراین هنگام به معاونه مکتب ما زنگ آمد و گفتتند که درِوازه مکتب به روی دانشآموزان دختر از صنف های ۷ الی ۱۲ تا اطلاع ثانوی باید بسته شود.»
این معلم به امل برلین میگوید بهانه طالبان این است که برای دانشآموزان صنف های بالاتر از ۶ باید یونیفورم مشخص آماده شود. درحالیکه همه دانشآموزان حتی قبل از آمدن دوباره طالبان نیز یونیفورم مشخص و حجاب اسلامی را رعایت کرده اند و هیچ نوع مشکل وجود ندارد
مکتب آنلاین تلاشی برای جلوگیری از عقب مانی دختران
پس از قدرت گیری دوباره طالبان در افغانستان و محروم شدن دختران از رفتن به مکتب یک بانوی فعال در لندن تصمیم گرفت تا برای فراهم نمودن زمینه آموزش برای دختران درافعانستان مکتب آنلاین را فعال کند.
آنجلا غیوری، موسس مکتب آنلاین هرات به امل برین گفت که از زمان آغاز فعالیت این مکتب تاکنون حدود ۳هزار دانشآموز که بیشتر دختران هستند از نقاط مختلف افغانستان و حتی خارج از افغانستان جذب شده اند وهمه روزه شمار متقاضیان افزایش می یابد. چنانچه خانم غیوری می گوید شماری از دانش آموزان که از طریق روند تخلیه به کشورهای مختلف رفته اند و یا به دلایلی اجازه رفتن به مکتب را ندارند نیز تحت پوشش خدمات این مکتب قرار گرفتهاند.
به گفته خانم غیوری، درحال حاضر حدود ۷۰۰ تن به صورت داوطلبانه و رایگان به تدریس دانش آموزان پرداخته اند. او ازسایرمردم نیز می خواهد که مکتب آنلاین هرات را حمایت نمایند تا آنان بتوانند خدمات بهتر وبیشتری را برای دانشآموزان ارائه کنند. همچنان خانم غیور از راه اندازی کارزار “تحریم نظام آموزشی طالبان” نیز خبر میدهد.
واکنش ها به مسدود ماندن مکاتب دخترانه
خبر مسدود ماندن مکاتب دخترانه در افغانستان واکنش های زیادی را در پی داشت. دفتر هیئتمعاونتسازمانمللمتحددرافغانستان(یوناما) گفته است کهنمایندهویژهسرمنشیمللمتحداز مسدود ماندن مکاتب دخترانه ابراز نگرانی و ناامیدی کرده است. این سازمان در نامهایبه سرپرستوزارتخارجهطالبان یاد آور شده است کهاین کار اعتمادراازبینمیبرد. وی خواستار دسترسی به آموزش برای همه پسران و دختران در افغانستان شده است.
همچنان شمار زیادی از سیاستمداران از جمله حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان و عبدالله عبدالله، رییس شورای مصالحه ملی حکومت پیشین نیز خواهان بازگشایی مکاتب و دادن حق تعلیم و آموزش به دختران شدهاند
هنوز معلوم نیست که چه زمانی دختران مکاتب دوره متوسطه ولیسه در افغانستان به روی دختران باز خواهد شد. اما طالبان به دختران دانشجو اجازه داده اند که در صنوف درسی حاضر شوند. برخی از کارشناسان به این باوراند که احتمالا طالبان میخواهند از این کار به عنوان یک ابزار استفاده کنند.
متن: سید قدیر وفا
Photo: S.Qadir Wafa