به‌نظر برخی، اظهارات فریدریش مرتس، صدراعظم فدرال آلمان، مبنی بر اینکه «یهودستیزی از خارج وارد آلمان شده»، بیشتر به یک شوخی شبیه است. او این سخنان را در مصاحبه‌ای با شبکه آمریکایی فاکس‌نیوز و در جریان نخستین سفر رسمی خود به ایالات متحده پس از تصدی مقام صدراعظمی مطرح کرد. مجری برنامه به گزارشی تازه اشاره کرد که از افزایش یهودستیزی در آلمان حکایت دارد و پرسید دولت فدرال برای مقابله با این پدیده چه می‌کند. پاسخ مرتس جنجال‌برانگیز بود: «صراحتاً باید بگویم ما نوعی یهودستیزی وارداتی داریم که با توجه به تعداد زیاد مهاجرانی که طی ده سال گذشته به کشور آمده‌اند، وارد آلمان شده است.» او افزود: «مایلم روشن کنم که دولت آلمان و اکثریت قاطع نمایندگان پارلمان فدرال با یهودستیزی به‌شدت مخالف‌اند.»
واکنش‌ها به سخنان صدراعظم
ویدئوی پاسخ مرتس به پرسش خبرنگار فاکس‌نیوز در شبکه‌های اجتماعی به‌سرعت دست به دست شد. بسیاری از کاربران از سخنان او که مهاجران را هدف قرار داده بود، ابراز ناراحتی کردند. روزنامه‌نگار گیلدا صاحبی نوشت: «به‌نظر من، حضور صدراعظم آلمان در کانال تبلیغاتی فاکس‌نیوز و شکایت از یهودستیزی وارداتی، یکی از واضح‌ترین نشانه‌های جدی نگرفتن تهدید یهودستیزی از سوی سیاستمداران آلمانی است.» او افزود: «همان‌گونه که ترامپ به یهودستیزی بی‌اعتناست، فریدریش مرتس و همراهانش نیز بی‌تفاوت‌اند. مقابله با یهودستیزی برای آن‌ها صرفاً پوششی است برای رسیدن به قدرت.»
مهند کوچ، مددکار اجتماعی اهل ایالت هسن، در واکنش به این اظهارات گفت: «جالب اینجاست که صدراعظم اشاره‌ای نکرد که همین یهودستیزی وارداتی ادعایی، از نظر تاریخی محصول صادراتی آلمان بوده است!»
انتقاد معاون رئیس بوندستاگ
روزنامه تاگس‌اشپیگل به نقل از بودو راملو، معاون رئیس پارلمان فدرال (بوندستاگ)، نوشت که اظهارات مرتس بیش از حد کلی‌گویی بود و از نظر تاریخی نیز نادرست است. این سیاستمدار حزب چپ با یادآوری قتل میلیون‌ها یهودی توسط ناسیونال‌سوسیالیست‌های آلمان گفت: «هولوکاست در واقع یهودستیزی وارداتی نبود.» او افزود: «۲۸ درصد از رویدادهای ثبت‌شده با انگیزه‌های یهودستیزانه، پیشینه راست افراطی آشکاری دارند و نمی‌توان آن‌ها را با اشاره به یهودستیزی وارداتی نادیده گرفت.»
اصطلاح «یهودستیزی وارداتی»
عبارت «یهودستیزی وارداتی» موضوع کمپین داوطلبانه مستقل «کلمه سال» بود که نتایج آن چند ماه پیش اعلام شد. این واژه به عنوان کلمه سال ۲۰۲۴ انتخاب شد. هیئت داوران اعلام کرد که این عبارت عمدتاً در محافل راست‌گرایانه برای بدنام کردن مسلمانان و مهاجران به‌کار می‌رود و هدف آن منحرف کردن افکار عمومی از نقش گروه‌های راست افراطی در یهودستیزی است. اعضای هیئت داوران شامل صبا نور چیما، روزنامه‌نگار و کارشناس علوم سیاسی و میرون مِندل، روزنامه‌نگار، مورخ و مدیر مرکز آموزشی آنه فرانک، بودند.
فریدریش مرتس و پدربزرگ نازی‌اش!
تحقیقی که روزنامه تاتس در سال ۲۰۰۴ منتشر کرد نشان می‌دهد یوزف پاول سووِنی (Josef Paul Sauvigny)، پدربزرگ فریدریش مرتس، شخصاً برای عضویت در حزب نازی درخواست داده بود. مرتس پیش‌تر به این روزنامه گفته بود که پدربزرگش «بی‌تقصیر» به حزب نازی پیوسته است. یوزف در فاصله سال‌های ۱۹۱۷ تا ۱۹۳۷ شهردار شهر بریلون در ایالت نوردراین-وستفالن بود. طبق گزارش تاتس، عضویت در حزب نازی مستلزم ارائه یک درخواست کتبی و دست‌نویس بود. مرتس به‌ندرت درباره گذشته نازی خانواده‌اش سخن گفته است.
او در جریان پادکستی از روزنامه دی‌تسایت که در جریان مبارزات انتخاباتی اخیر منتشر شد، گفت: «او [پدربزرگم] خود را در سوسیالیسم ملی غرق کرده بود.» وقتی یکی از مجریان پرسید آیا این موضوع در خانواده شناخته‌شده بود، مرتس پاسخ داد: «بله، البته». اما تاتس یادآور شد که مرتس در سال ۲۰۰۴ گفته بود پدربزرگش «ناسیونال‌سوسیالیست نبوده»، که نشان‌دهنده تناقض در گفته‌های اوست.
نویسنده: ایمان هلال (بخش عربی رسانه امل)
ترجمه: نیلاب لنگر
Foto: Kay Nietfeld/dpa
