عصر کرونا – شاید اسمی باشد که بعدها این دوره از زندگی ما را به یاد بیاورند. مثل عصر سنگ، قرون وسطا، دوره معاصر، جنگ های جهانی، عصر غرق شدن تایتانیک و حالا عصر کرونا. بیشتر شبیه یک فیلم سینمایی است تا واقعیت. به این فکر کردم که در تمام اتفاقات بزرگ تاریخ که متاسفانه بیشتر تراژیدی بودند، خانواده ها برای دور نگه داشتن کودکانشان از استرس و نگرانی، چه کارهایی با آنها انجام میدادند، چه قصه هایی برای آنها تعریف میکردند و چه بازی هایی با آنها میکردند.
ناخودآگاه یاد فیلم زندگی زیباست روبرتو بنینی کارگردان و بازیگر ایتالیایی افتادم. داستان پدر و پسر یهودی که توسط نیروهای نازی به اردوگاه های اجباری برده می شوند. پدر به پسرش میباوراند که این ها فقط یک بازی است و همه که آنجا هستند برای بردن جایزه ای بزرگ آمده اند. آخرش را تعریف نمیکنم که اگر کسی ندیده باشد، ببیند.
یاد خودم افتادم که برای غذا خوردن بچه هایم دست به دامن هر بازی میشدم که بیشتر بخورند. مثلا اینکه هر که زودتر بخورد، یک جایزه خوب میگیرد. قبول دارم شرایط من با این فیلم یکی نیست ولی چه میشود کرد. پدر بودن یک حس مشترک است.
• پدر چرا کودکستان نمیریم؟
• به خاطر اینکه کودکستان را تمیز میکنند.
• پدر چرا بس سوار نمیشویم؟
• به خاطر اینکه بس ره هم تمیز میکنند.
• پدر قطار ره هم تمیز میکنند؟
• بله پسرم.
• چرا؟
• به خاطر اینکه مریض نشویم.
• چرا؟
• به خاطر اینکه …
این گفتگو هر روز و هر بار به مدت طولانی تکرار میشد. روزهای اول برای جواب دادن خلاقیت بیشتری به خرج میدادم ولی وقتی کفگیر خلاقیت آدم به ته دیگ بخورد چه باید کرد؟
از کنار پنجره رفتن های مکررش، اندازه دلتنگی اش را میشود تشخیص داد. روزها وقتی دیگر حوصله بازی در خانه را ندارد با خواهر کوچکترش کنار پنجره میروند و به بیرون نگاه میکنند. میدانستم وقت آن شده که کاری کنم. موترکی از بین اسباب بازی هایش برداشتم و به جای آن حرف زدم. او این کار را همیشه دوست داشت و بیشتر مواقع که میخواستیم چیزی به او یاد بدهیم از طریق صحبت کردن به جای اسباب بازی هایش بهتر یاد میگرفت.
• پدر موتر که گپ نمیزند.
اصلا یادم رفته بود که چقدر بزرگ شده و دیگر بسیاری از چیز ها را میفهمد. نیاز به سرگرمی دیگری داشتیم. خانمم پیشنهاد چشم پتکان/ قایم موشک را داد و همه استقبال کردیم. این یکی از بازی های مورد علاقه بچه ها مخصوصا پسر چهار ساله ام است. درگذشته برای پنهان شدن فقط چشمانش را میبست تا ما او را پیدا کنیم و وقتی نوبت جستجوی او میشد، وقتی ما را پیدا نمیکرد گریه اش میگرفت. اما حالا یاد گرفته چطور پنهان شود و پیدا کردنش هم کار ساده ای نیست. جایی خواندم که این بازی برای پیشرفت هوشی بچه ها خیلی موثر است. برای هوش من که خیلی موثر بوده، تمام نقطه های خانه که میتوانم پنهان شوم را یاد گرفتم. با کمی صدای اضافه هم میشود به هیجان بازی افزود.
نقاشی هم از فعالیت های مورد علاقه ی بچه ها است. با هم نقاشی کشیدیم و بعضی اوقات روی تکه های ورق سرک/ خیابان رسم کردیم و با بس یا قطار روی آنها بازی میکردیم. پازل هم از دیگر بازی های جذاب است که برای همه سن ها مناسب است. بعضی روزها با مادرشان کیک پخته میکنند و گاهی من با آنها در خانه فوتبال بازی میکنم تا جایی که همسایه از دویدن های ما عاصی شده و با چیزی به دیوار میکوبید.
بعد از ظهر ها وقت ورزش خانوادگی توسط بهترین مربی حال حاضر دنیا (یوتیوب) است. شاید یکی از فعالیت های مثبت قبل از خواب به خاطر تخلیه انرژی کودکان باشد. بیشتر بدخوابی های بچه های ما به خاطر فعالیت کم در روز بوده و هر وقت که بیشتر تحرک دارند، شب مثل خرس میخوابند.
بازی ها هم تکراری شده بود و برای پیدا کردن بازی جدید فکرم هم به جایی قد نمیداد. اصلا یادم نیست در کودکی وقتی نه مبایل و نه اینترنت بود، چه بازی هایی انجام میدادیم. به خیالم این اینترنت دارد حافظه ام را کم میکند. همانطور که به مبایل و اینترنت فحش میدادم، مبایلم را روشن کردم و انواع بازی با کودکان را جستجو کردم. در کنار فعالیت هایی مثل کتاب خواندن، قصه تعریف کردن ، حل کردن پازل، چشم پتکان/ قایم موشک که همه با آنها آشنا هستند، اینجا به چند بازی دیگر که میتوان در خانه با کودکان انجام داد، اشاره شده است.
بولینگ (Bowling)
با نوار چسب رنگی خط شروع بازی را بکشید. با چند بطری آب و یک توپ میتوان به راحتی این بازی را در خانه با کودکان انجام داد.
بسکتبال با جوراب
با لوله کردن چند جوراب به شکل توپ و یک سطل ساده، میتوان یک بسکتبال کوچک در خانه انجام داد. (جوراب های یک لنگه حالا به کار می آیند.)
ساختن خانه
با هر چیزی که در خانه هست، مثلا پتو، بالشت، یا شال بزرگ. این بازی میتواند به راحتی بچه ها را به مدت زیادی مصروف نگه دارد.
مجسمه شدن یا چالش ثابت ماندن (Freeze)
با پخش موسیقی همه در حال بازی یا رقص هستند و با توقف موسیقی همه باید در همان حالتی که هستند مثل مجسمه ثابت بمانند.
جستجوی گنج (Treasure Hunt)
با پنهان کردن چند وسیله و گذاشتن نشانه و سر نخ به بچه ها میتوان آنها را مصروف پیدا کردن گنج کرد.
گوش کردن
چند وسیله مثل اسباب بازی، شانه، قاشق و هر چه که بتوان با صدایی در آورد. وسیله ها را پیش روی کودکان بگذارید تا به آنها دقت کنند و به خاطر بسپارند. چشمان بچه ها را بسته کنید و با هر وسیله صدایی در آورید. حالا نوبت کودکتان است که حدس بزند که صدای کدام وسیله است.
لمس کردن
مثل بازی بالا ولی بدون اینکه وسایل را ببینند باید با چشمان بسته به آنها دست بزنند و بگویند که چه وسیله ای است. (اینجا میتوان از وسیله های بدون صدا هم استفاده کرد. در خلاقیت محدودیت وجود ندارد.)
با کمی جستجو در اینترنت میتوان به بازی های زیادی مختص خانه دست پیدا کرد که با آنها میتوان هم کودکان را سرگرم کرد و همچنین به رشد فکری و بدنی آنها کمک کرد. در پایین گزارشی توسط سازمان بهداشت جهانی به نشر رسیده که به اهمیت تحرک در کودکان و خواب مناسب اشاره میکند.
Foto und Text: Jalal Hussaini
