اکنون بهترین زمان برای به‌کارگیری نیروهای مهاجر در مشاغل دولتی آلمان است. اما آیا دولت این فرصت را غنیمت می‌شمرد؟ بسیاری از آلمانی‌ها در سال ۲۰۱۹ بازنشسته می‌شوند. با بازنشستگی آن‌ها، پُست‌های بسیاری در شغل‌های مختلف خالی خواهند شد و انتظار افراد تازه‌وارد را خواهند کشید. این بدان معناست که با آغاز سال جدید، فرصتی تازه برای استخدام مهاجرین فراهم خواهد شد. مطالعه‌ای که اخیرا توسط بنیاد “فریدریش اِبِرت” انجام شده، نشان می‌دهد که بسیاری از مسئولین درمورد این موقعیت استراتژیک آگاهی کافی ندارند. این مطالعه “پنجره‌ی زمان رو به تنوع” (ein Zeitfenster für Vielfalt) نام دارد.
نقش مهم دولت به‌عنوان بزرگترن کارفرما در استخدام مهاجرین
همراه با بازنشستگی نسل بزرگی از آلمانی‌ها، ۵۱ درصد از مشاغل تا سال ۲۰۳۶ خالی می‌شوند. این افراد متعلق به نسلی از آلمانی‌ها هستند که بین سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۹ متولد شده‌اند و به نسلِ خانواده‌های پرجمعیت مشهورند. درصورت وجود سیاست‌های مناسب، بسیاری از مهاجران می‌توانند به‌تدریج در این پُست‌های خالی جایگزین شوند. هم‌اکنون دولت بزرگترین کارفرما در آلمان محسوب می‌شود و می‌تواند با استخدام مهاجرین از کشورهای مختلف، قدم مهمی را در مبارزه با تبعیض بردارد. دولت در “برنامه‌ی ملی ادغام ۲۰۰۷” اظهار داشت که «از نقش خود به‌عنوان کارفرما آگاه است.» طبق این برنامه، دولت درنظر داشت با افزایش فرصت‌های کارآموزی مهاجرین در بخش‌های مختلف، امکان استخدام آن‌ها را در آینده بالا برد. همچنین در “برنامه‌ی اقدام ملی” دولت در سال ۲۰۱۲ نیز مشخص شد که نسبت کارمندان مهاجر نسبت به آلمانی‌ها خیلی کمتر است. هم‌اکنون “خدمات بین فرهنگی دولت فدرال” نیز برنامه‌ای است که با هدف ادغام مهاجرین برای انسجام بیشتر جامعه صورت می‌گیرد.
مسئولین برای استخدام سریع‌تر مهاجرین عجله‌ای ندارند
بنیاد “فریدریش اِبِرت” در این مطالعه با ۱۹ افسر ادغام در دولت فدرال، شهردارهای مختلف، کارمندان و بالاترین مقامات دولت‌های فدرال و ایالتی مصاحبه کرده است. نتیجه‌ی این مصاحبه‌ها نشان می‌دهد که مسئولین از بازنشستگی این نسل بزرگ آلمانی‌ها آگاهی کافی ندارند و از این فرصت استراتژیک برای به‌کارگیری نیروی کار خارجی بی‌خبرند. از سوی دیگر، گفتگو با مدیران منابع انسانی نشان می‌دهد که تنوع فرهنگی در نیروی کار برای آن‌ها مهم است و فرایند استخدام پرسنل نیز بر این اساس طراحی می‌شود؛ اما دلیلی برای تجدیدنظر در روند استخدام نمی‌بینند. آن‌ها معتقدند که:
- کمبود نیرو ندارند و فقط درصورت کمبود نیرو، کارکنان خارجی را استخدام می‌کنند.
- از خارجی‌ها می‌توان در مشاغل مربوط به ادغام مهاجرین استفاده کرد.
- براساس قانون، برای استخدام در پست‌های دولتی باید “بهترین انتخاب” را داشت. مهاجرین نمی‌توانند “بهترین انتخاب” باشند چون صلاحیت‌های لازم را در پروفایل شغلی خود ندارند.
- با دیجیتال شدن مشاغل صنعتی، دیگر نیاز شدیدی به نیروی کار وجود ندارد.
- از آن‌جا که بسیاری از مهاجرین کودک و نوجوان هستند، مسئله‌ی استخدام آن‌ها در “آینده‌ای دور” خودبه‌خود صورت خواهد گرفت.
چالش‌های موجود در استخدام مهاجرین
با‌وجود تاکید زیاد بر استخدام دولتی مهاجرین، تاکنون اقدامات کمی در این زمینه صورت گرفته است. این مطالعه، چالش‌های مختلفی را در این زمینه شناسایی می‌کند؛ از جمله:
- اصطلاح “افرادی با پیش‌زمینه‌ی مهاجرت” مبهم است. هنوز تعریف مشخصی از این گروه از افراد ارائه نشده است. به‌همین دلیل در مشاغل مختلف، تعریف‌های متفاوتی درنظر گرفته می‌شود.
- کمبود روش‌های نظارت و ارزیاتی مناسب، یکی دیگر از مشکلات است. در مشاغلی که “افرادی با پیش‌زمینه‌ی مهاجرت” حضور دارند، هنوز سیستم ارزیابی دقیقی برای سنجش کیفیت کار وجود ندارد یا اگر هم هست، داده‌های آن گزارش نشده است.
- فرهنگ‌سازی: بعضی ویژگی‌های خاص به مهاجرین نسبت داده می‌شود مثل ارزش‌ها و هنجارهای متفاوت، نقص در مهارت‌های زبان آلمانی یا ویژگی‌هایی مثل چندزبانی یا روابط بین‌فرهنگی. این در حالی‌ست که فرزندان کسانی که سال‌ها پیش به آلمان مهاجرت کرده‌اند و اکنون “آلمانی” محسوب می‌شوند به‌خوبی در جامعه معرفی نشده‌اند.
پیشنهاداتی برای اقدامات عملی
این مطالعه پیشنهاداتی را برای اقدامات آتی ارائه می‌دهد که در زمان‌های متفاوتی قابل اجرا هستند. این پیشنهادات شامل موارد زیر می‌شوند:
- تدوین استراتژی‌های استخدام و توسعه‌ی پرسُنل با سابقه‌ی مهاجرت
- تعریف دقیق عبارت “پیشینه‌ی مهاجرت” به‌طوری که مسائلی نظیر تبعیض نژادی را در خود حل کند.
- تعیین قانون مشارکت فدرال: آلمان مدت‌هاست که با حضور مهاجران، چهره‌ای متفاوت و رنگارنگ به‌خود گرفته است. این تنوع در سال‌های آینده به‌دلیل آزادی شهروندان اتحادیه‌ی اروپا و مهاجرت نیروی کار، بیشتر خواهد شد. بنابراین بسیار ضروری است که قانون مشارکت فدرال برای حضور پررنگ‌تر مهاجرین تدوین شود..
مطالعه‌ی حاضر نشان می‌دهد که بسیاری از مدیران بخش‌های دولتی مایل به تغییر هستند. اما برای پیشرفت در همه‌ی سطوح و رسیدن به چشم‌اندازی روشن‌تر، نیازمند تغییر دیدگاه مدیران منابع انسانی هستیم. به‌ندرت فرصتی مناسب‌تر از اکنون پیش می‌آید. شرایط برای به‌کارگیری نیروهای متنوع در بخش‌های دولتی فراهم است. فقط باید از آن استفاده کرد!
متن کامل گزارش بنیاد فریدریش ابرت را می‌توانید در لینک زیر بخوانید:
