“می خواهم مادرم را ببینم” داستان بی پایان پناهجویانی که با انواع تروما (ضربه روحی) در انتظار کاغذهایی برای رسمیت بخشیدن به حضور خود در کشورهای غربی به سر می برند، بار دیگر با وضعیت پناهنده‌ای از ایران در صدر اخبار مطبوعات آلمان قرار گرفته است. به گزارش روزنامه مورگن پست برلین، یاسمین احمدی، پناهجوی ایرانی در کمپ پناهندگان در هامبورگ که با ترومای شدید (ضربه روحی) دوران پس از زندان رو به روست. در حالی که وضعیت او مورد بی‌اعتنایی محض از سوی اداره فدرال امور مهاجرت و پناهندگان قرار گرفته است. این پناهجوی ایرانی که همچنان در انتظار تعیین تکلیف خود به سر می برد، در حالی که در دفتر “Fluchtpunkt” هامبورگ در کنار مشاورین حقوقی و حمایتی خود نشسته، می گوید که چگونه با وجود شکنجه‌هایی که در زندان‌های ایران متحمل شده، شکسته شدن دندان‌ها و آسیب به استخوان‌های کمر، همچنان مقاوم مانده است. مشاور حقوقی او که در کنارش نشسته بلافاصله به او یادآور می‌شود که اگر یادآوری این وضعیت فشار روانی زیادی به او وارد می‌کند، نیازی نیست که آنها را توضیح دهد. یاسمین سی و پنج ساله، مایل به عکس گرفتن وعمومی کردن مورد پناهندگی خود نیست، زیرا جزئیات بیشتر می‌تواند ریسک افشای هویت او را به همراه داشته باشد که به مخالفان رژیم ایران یاری می رسانده، چیزی که در نهایت به بازداشت خود او انجامیده است. به گفته یاسمین فرار از ایران کار ساده‌ای برای او نبوده، اما زندگی او در ایران با خطر روبه‌رو بود. خانواده او همچنان در ایران به سر می‌برند و یاسمین از سال ۲۰۱۷ تاکنون موفق به دیدار آنها نشده است.
اقامت‌گاه پناهجویان آلمان: یادآور زندان جمهوری اسلامی
آن‌چه این داستان را پررنگ می کند، داستان «رژیم ایران» یا فرار یاسمین از ایران از طریق صربستان و یونان به آلمان نیست، اهمیت موضوع، در چگونگی رسیدگی به وضعیت روانی یک پناهجو است، وضعیتی که سلامت بدنی او را نیز به دلیل فقدان تجربه امنیت در آلمان به مخاطره انداخته است، داستان شخصی او تنها نمونه‌ای از شیوه برخورد مقامات آلمان با پناهجویانی است که همچنان با ضربات روحی عمیقی که در کشور مبدا خود متحمل شده‌اند، دست و پنجه نرم می‌کنند.
ضربه روحی یا تروما به اتفاقات وحشتناک و غیرقابل کنترل در زندگی هر فرد دلالت می کند. فجایع طبیعی یا ضربات سنگین روحی در مصائب جنگ و زندان، خشونت‌های عمدی جسمی و تجاوزهای جنسی، از سوی روان‌شناسان و جامعه‌شناسان اجتماعی در شمار اتفاقات تروماتیک زندگی فرد محسوب می‌شوند. مقابله و کنار آمدن با ضربه های روحی که توسط افراد دیگر ایجاد می‌شوند، به مراتب سخت تر و در هر مورد تابع عوامل گوناگون فردی و اجتماعی است. به گفته احمدی در تابستان سال ۲۰۱۸ او غش کرده و بی‌هوش شده است. حال جسمانی و روانی او وخیم بوده است. وضعیت محل اقامت پناهجویان در آلمان برای او یادآور زندان جمهوری اسلامی است. در طول اقامت این پناهجوی جوان خاورمیانه‌ای در آلمان، مرکز درمانی او را به یک روان‌درمانگر ارجاع داده است. بر اساس نتایج مطالعه گزارش بیمه درمانی AOK بیش از یک سوم پناهجویان از سوریه، عراق و افغانستان در آلمان با تجربه خشونت و ضربات روحی متعدد روبه‌رو بوده‌اند. بگفته محققان دانشگاه ارلانگن، یک سوم پناهندگان سوری در آلمان با بیماری‌های روانی دست و پنجه نرم می‌کنند. بخش بزرگی از سالمندان پناهجویی که همچنان وضعیت اقامتی نامعلومی در آلمان دارند، درگیر ترومای حاد هستند. بر اساس این مطالعه، افسردگی از شایع‌ترین بیماری‌ها در میان پناهجویان جوان‌تر سوری است که در سالهای اخیر به آلمان آمده‌اند. در حال حاضر در آلمان روان‌درمانگران در بیش از چهل مرکز در سراسر کشور مشغول خدمت‌رسانی به قربانیان شکنجه و سرکوب سیاسی هستند. تنها در سال ۲۰۱۳ ده هزار پناهنده از خدمات این مراکز بهره مند شده، این رقم در سال ۲۰۱۸ به بیست هزار نفر رسیده است. بر اساس گزارش روان‌درمانگران در آلمان، از سال ۲۰۱۵ میزان پناهندگان درگیر عوارض ضربات روحی (تروماتیک) در آلمان رو به فزونی گذاشته است.
میراث جنگ های “بشردوستانه”
وضعیت انسان‌های گریخته از لیبی پس از تجاوز ناتو و واشینگتن به این کشور به سطح هشداردهنده و خشونت‌بارتری رسیده است. انسان‌هایی که جان و مال خود را بدست قاچاقچیان سپرده تا در قایق‌های نا امن از کشور ویران‌شده خود گریخته و در سوی دیگر مدیترانه پناهی بیابند. بسیاری از این پناهجویان که بدون خانواده‌های خود تن به خطر زده‌اند، حتی هجده ساله نیز نشده‌اند. موارد متعددی از حوادث در پیوند با تروما و پناهندگان در سالهای گذشته در آلمان خبرساز شده‌اند. داستان پناهجویانی درگیر ضربات روحی که به عنوان‌های خبری رسانه‌ها در غرب بدل می‌شوند، در حالی همچنان ادامه دارد که در اسناد اتحادیه اروپا رسیدگی ویژه به وضعیت پناهجویان درگیر معضلات روانی در کشورهای عضو تصریح شده است.
متن: امل برلین
Photo: epd-bild/Christian Ditsch
