با رسیدن تابستان، مدارس در آلمان تعطیل می‌شوند و میلیون‌ها کودک و نوجوان وارد فصلی می‌شوند که معمولاً با سفر، اردو یا فعالیت‌های تفریحی همراه است. در هامبورگ، تعطیلات تابستانی مدارس امسال از پنج‌شنبه ۲۴ جولای آغاز می‌شود و تا چهارشنبه ۳ سپتامبر ادامه دارد. اما برای بسیاری از خانواده‌های مهاجر، این فصل بیش از آن‌که فرصتی برای استراحت باشد، مجموعه‌ای از چالش‌های مالی، روانی و اجتماعی را به همراه دارد.
خانم مینا.خ، مادر دو کودک در هامبورگ، در گفت‌وگو با امل می‌گوید: «من در آلمان کار می‌کنم، اما هزینه‌های زندگی آن‌قدر بالاست که هر سال توان مالی برای رفتن به تعطیلات نداریم. فرزند بزرگ‌ترم همیشه از من می‌پرسد چرا ما مثل بقیه سفر نمی‌رویم. این پرسش برایم دردناک است، چون او هم دلش می‌خواهد تجربه‌هایی شبیه هم‌کلاسی‌هایش داشته باشد. حتی بسیاری از برنامه‌ها و پیشنهادهای تفریحی داخل هامبورگ هم هزینه دارند و استفاده از آن‌ها برای همه خانواده‌ها ممکن نیست. من فقط امیدوارم بچه‌ها تمام تابستان را جلوی تلویزیون نگذرانند.»
مادران مهاجری مانند مینا که فرزندان مدرسه‌ای دارند، با شروع تابستان، ناگهان با پرسش‌های مهمی روبه‌رو می‌شوند؛ اینکه کودک من این تعطیلات طولانی را چگونه سپری کند؟ آیا می‌توانم او را در یک برنامه تابستانی ثبت‌نام کنم؟ آیا از عهده هزینه آن برمی‌آیم؟ و اگر نه، چطور می‌توانم کارم را ادامه دهم یا از سلامت روان خودم و کودکم محافظت کنم؟
فشارهای اقتصادی و ناآگاهی از امکانات
بسیاری از برنامه‌های تابستانی مانند اردوها، کلاس‌های ورزشی یا فرهنگی، اگرچه گاهی با حمایت دولت یا شهرداری‌ها برگزار می‌شوند، اما همچنان برای برخی از خانواده‌های مهاجر گران‌قیمت و دست‌نیافتنی‌اند. علاوه بر این، ناآشنایی با ساختارهای اداری، عدم اطلاع‌رسانی به زبان مادری یا پیچیدگی روند ثبت‌نام، باعث می‌شود برخی والدین اصلاً ندانند که چنین امکاناتی در محله‌شان وجود دارد.
معرفی کارت تعطیلات هامبورگ (Ferienpass)
یکی از امکانات مفید برای خانواده‌های ساکن هامبورگ، کارت تعطیلات (Ferienpass) است. این کارت برای تمام تعطیلات رسمی مدارس در سال تحصیلی ۲۰۲۵/۲۰۲۶ معتبر است. کارت تعطیلات از میانه‌های ماه جون/ژوئن از طریق مدرسه در قالب یک دفترچه کوچک توزیع می‌شود و تخفیف‌هایی برای فعالیت‌های متنوع فرهنگی، ورزشی و تفریحی در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌دهد. اگر خانواده‌ای این دفترچه را از مدرسه دریافت نکرده، می‌تواند مستقیماً از مدرسه درخواست کند. همچنین امکان دریافت آن از مراکز خدماتی محلی (Kundenzentrum)، اداره‌های جوانان (Jugendamt)، شعبه‌های فروشگاه بودنی (Budni) و دیگر نقاط شهر نیز وجود دارد.
برای استفاده از تخفیف‌ها، باید کارت تعطیلات (Ferienpass) را پر کرده و در تمام رویدادهای مربوط به همراه داشت. اطلاعات کامل این برنامه و دسته‌بندی فعالیت‌ها را می‌توان در سایت رسمی مطالعه کرد. لینک کارت تعطیلات هامبورگ ۲۰۲۵/۲۰۲۶ (به زبان فارسی) در این‌جا آمده است.
جای خالی پدربزرگ و مادربزرگ در تعطیلات تابستانی
در بسیاری از فرهنگ‌ها، تابستان زمانی برای دورهمی‌های خانوادگی‌ست؛ فصلی که در آن نقش پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها، عمه‌ها و خاله‌ها پررنگ‌تر می‌شود. مراقبت از کودکان میان اعضای خانواده تقسیم می‌شود و سفرها حال‌وهوای جمعی و خانوادگی دارند. اما برای بسیاری از خانواده‌های مهاجر در آلمان، که اغلب بدون شبکه‌ای از اقوام و آشنایان زندگی می‌کنند، تابستان به‌جای همراهی، با احساس تنهایی و فشار بیشتر همراه است.
مادرانی که تنها زندگی می‌کنند یا همسران‌شان به‌دلیل کارهای فشرده‌ی روزانه یا شیفت‌های شبانه حضور چندانی در خانه ندارند، بار کامل مراقبت و سرگرم‌کردن فرزندان را به‌تنهایی به دوش می‌کشند. این وضعیت نه‌تنها خستگی جسمی به همراه دارد، بلکه بسیاری از این زنان از احساس فرسودگی روانی، انزوا و نبود حمایت عاطفی نیز رنج می‌برند.
مینا می‌گوید: «وقتی خسته‌ام و حوصله‌ای بازی با کودکان را ندارم، هیچ‌کس نیست که بگویم چند ساعت مراقبشان باش تا کمی استراحت کنم. دوستان هم اغلب شرایط مشابهی دارند. گاهی دلم فقط برای یک چای دو نفره با خواهرم تنگ می‌شود… اما او صدها کیلومتر آن‌طرف‌تر است.»
به گفته او، در نبود خانواده، نه فرصتی برای استراحت باقی می‌ماند و نه کسی برای سپردن کودکان حتی برای ساعاتی کوتاه وجود دارد. این خلا، به‌ویژه در تابستان که کودکان زمان زیادی در خانه هستند، بیشتر به چشم می‌آید.
لزوم دسترسی برابر و اطلاع‌رسانی موثر
تابستان می‌تواند برای همه‌ی کودکان، از هر قومیت و زمینه‌ای، فصلی پر از خاطره، یادگیری و دوستی باشد. اما این تنها زمانی ممکن است که دسترسی به امکانات تابستانی برای همه برابر باشد. نهادهای شهری و سازمان‌های غیردولتی نقش مهمی دارند تا برنامه‌های خود را به‌صورت چندزبانه معرفی کرده و موانع اداری را کاهش دهند.
برای بسیاری از خانواده‌های مهاجر، تابستان همچنان فصلی است بین فرصت و اضطراب. ایجاد مسیرهایی برای مشارکت، اطلاع‌رسانی موثر و کاهش هزینه‌ها می‌تواند کمک کند تا این فصل برای کودکانِ مهاجر نیز به یادماندنی باشد.
موضوعات مرتبط: کارت تعطیلات هامبورگ: پیشنهادهای برای گذراندن تعطیلات پاییزی کودکان
Bild: Canva Pro
