برلین امروز با مارگوت فریدلندر، بازمانده هولوکاست، وداع میکند. او در گورستان یهودیان منطقه «وایسنزی» خاکسپاری خواهد شد. در این مراسم علاوهبر خانواده و دوستان، رییس جمهور فرانک والتر اشتانمایر، صدراعظم فریدریش مرتس و شهردار کای وگنر حضور خواهند یافت. ایالت برلین دستور داده که پرچمهای ساختمانهای دولتی به احترام او به حالت نیمه افراشته درآیند. مراسم خاکسپاری با حضور پلیس و تدابیر امنیتی برگزار خواهد شد.
مارگوت فریدلندر یکی از بازماندگان هولوکاست است که روز جمعه، ۹ مه ۲۰۲۵، در برلین درگذشت. او در ۱۰۳ سالگی همچنان برای آشتی، صلح و علیه فراموشی تلاش میکرد. پیامی که در طول سالهای زندگیاش همواره بر زبان میآورد این بود: «انسان باشید.»
از اردوگاه نازیها تا تبعید خودخواسته به آمریکا
در سال ۱۹۴۳ برادر مارگوت به اردوگاه آشویتس تبعید شد. مادرش داوطلبانه او را همراهی کرد تا جایی که هر دو کشته شدند. آخرین پیام مادر به دخترش این بود: «تلاش کن زندگیت را بسازی.» این جمله به مارگوت نیرو بخشید تا توان باقیمانده را جمع کند و از مرگ رهایی یابد. او ۱۵ ماه بهطور پنهانی زندگی کرد، ظاهرش را تغییر داد و بینیاش را جراحی کرد اما در نهایت دستگیر شد و به اردوگاه ترزیناشتات انتقال یافت.
همانطور که رسانه rbb24 میگوید، مارگوت در اردوگاه زنده ماند و پس از آزادی با همسرش که او نیز خانوادهاش را از دست داده بود، به آمریکا مهاجرت کرد. مارگوت با آنکه تابعیت آمریکایی گرفت، اما خود را «بیوطن» میدانست. زبان آلمانی، فرهنگ برلین و خاطرات کودکی هیچگاه از ذهن او پاک نشدند.
او در سال ۲۰۰۳ در حالیکه بیش از نیم قرن از زندگیش میگذشت، بار دیگر به آلمان بازگشت و سرانجام در سال ۲۰۱۰ تصمیم گرفت بهطور دائم در برلین زندگی کند. او میگفت: «اینکه من در ۸۸ سالگی پس از ۶۴ سال زندگی در نیویورک، آنجا را ترک کردهام و به برلین برگشتهام، به این دلیل است که من اهل برلینم و به اینجا تعلق دارم.»
خانه او محلی برای یادآوری گذشته بود: عکسهایی از خانواده، یادداشتهای مادر، ستارهی یهودیان و گردنبند کهربایی مادرش را از دیوارهای خانه آویزان کرده بود. مارگوت در مراسم بازپسگیری تابعیت آلمانیاش گفت: «آنچه امروز به من دادند چیزی بود که سالها پیش از من گرفته بودند.»
مارگوت فریدلندر دلایل زیادی برای نفرت از آلمان و آلمانیها داشت؛ با این حال، دست آشتی به سویشان دراز کرد. برای او ارتباط با همنسلهای خودش دشوار بود چون ممکن بود بسیاری از آنها در جنایتهای هولوکاست شریک بوده باشند. بنابراین به مدرسهها میرفت و برای نوجوانان از گذشتهاش میگفت: «من نمیخواهم هیچ انسانی آنچه را که ما تجربه کردهایم، تجربه کند. آنچه بود گذشت، اما نباید هرگز تکرار شود.» او با وجود رنجهای عمیق، از نفرت فاصله گرفت.
مارگوت ماموریتی انسانی برای خود قائل بود؛ سخن گفتن بهجای کسانی که خاموش شدند از جمله مادر، پدر و برادر ۱۷ سالهاش. او میگفت: «ما دیگر سالخوردهایم، اکنون وظیفه نسل جوان است که واقعیتها را ببینند.» پیام پایانیاش این بود: «من آمدهام تا دستم را به سویتان دراز کنم. این کار را برای شما انجام میدهم. انسان باشید.»
Margot Friedländer Stiftung
بنیاد مارگوت فریدلندر
بنیاد مارگوت فریدلندر در تابستان ۲۰۲۳ به ابتکار او بنیان نهاده شد و توسط نهاد رسمی نظارت بر بنیادها در برلین به رسمیت شناخته شد. هدف این بنیاد براساس آرمانهای بنیانگذارش ترویج ارزشهایی همچون بردباری، انساندوستی، آزادی و دموکراسی است. برای ادامه راه و نگهداری میراث معنوی مارگوت فریدلندر، بنیاد از مردم دعوت کرده تا با اهدای کمکهای مالی، از فعالیتهای آن حمایت کنند.
مراسم خاکسپاری مارگوت فریدلندر با عنوان «انسان باشید» امروز از ساعت ۹:۴۵ تا ۱۱:۰۰ به طور زنده از شبکه rbb و وبسایت این شبکه پخش خواهد شد.
