پس از سقوط رژیم بشار اسد در سوریه، آلمان در آستانه تصمیمگیریهای مهمی درباره نقش خود در منطقه قرار دارد. این کشور که بیش از یک دهه روابط دیپلماتیک مستقیم با سوریه نداشته است، اکنون با فرصتها و چالشهای جدیدی روبهرو است. اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، و آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه، بر ضرورت اقدام هماهنگ و موثر برای تثبیت اوضاع در سوریه تأکید کردند.
اولاف شولتس شامگاه سهشنبه ۱۰ دسامبر، در برنامه خبری «تاگسشاو» بر اهمیت تغییرات دموکراتیک در سوریه تأکید کرد و گفت: «ما نباید این فرصت را از دست بدهیم که در سوریه زندگی امن و مبتنی بر حقوق بشر فراهم شود، دموکراسی شکل بگیرد و اقشار مختلف جامعه، با مذاهب مختلف، بتوانند در کنار هم زندگی کنند.» اما دولت آلمان با چالشهای فراوانی مواجه است. از زمان بسته شدن سفارت آلمان در دمشق در سال ۲۰۱۲، هیچ ارتباط دیپلماتیک مستقیمی با سوریه برقرار نشده و بسیاری از امور از طریق سفارت آلمان در لبنان انجام شده است.
کمکهای بشردوستانه و بازسازی
آلمان قصد دارد در کوتاهمدت ۸ میلیون یورو برای کمکهای بشردوستانه اختصاص دهد. آنالنا بربوک بر ضرورت ثباتبخشی به وضعیت در سوریه، حتی با وجود شرایط امنیتی دشوار، تأکید کرد. همچنین، آلمان آماده است در بازسازی بلندمدت کشور، رسیدگی به جرائم رژیم اسد و پاکسازی تسلیحات شیمیایی کمک کند. بربوک این زمان را فرصتی برای امنتر کردن جهان از خطر تسلیحات شیمیایی دانست.
همکاری با حاکمان جدید سوریه
گروه اسلامگرای هیئت تحریر الشام (HTS) و شبهنظامیان متحد آن در پایان ماه نوامبر حمله گستردهای را در شمال سوریه آغاز کرده و در ۸ دسامبر پایتخت دمشق را تصرف کردند. با سقوط رژیم اسد که از سال ۲۰۰۰ قدرت را در دست داشت، فرصتهای جدیدی برای همکاری فراهم شده است. با این حال، اوضاع همچنان حساس است. HTS از سوی اتحادیه اروپا و سازمان ملل به عنوان یک گروه تروریستی شناخته میشود. بربوک تأکید کرد: «همکاری ما مشروط به این است که حقوق اقلیتها و زنان حفظ شود.» او همچنین اعلام کرد که اقدامات این گروه تحت نظارت دقیق قرار خواهد گرفت.
انتخاب هماهنگکننده ویژه برای سوریه
برای مدیریت تماسها با حاکمان جدید سوریه، دولت آلمان «توبیاس لیندنر» را به عنوان هماهنگکننده ویژه برای سوریه منصوب کرد. وظیفه او بررسی امکان برقراری ارتباط پایدار و تضمین منافع آلمان و اروپا خواهد بود. در برلین، بر همکاری هماهنگ با شرکای اروپایی و آمریکا تأکید شده تا از رقابتهای مخرب برای نفوذ در سوریه جلوگیری شود.
حضور نظامی و سیاسی آلمان در سوریه
بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان که برای بررسی دقیق اوضاع به عراق سفر کرده است، خواستار افزایش نقش آلمان در منطقه شد. او به تاگسشاو گفت: «آلمان نمیتواند تنها نظارهگر باشد.» پیستوریوس همچنین بر اهمیت حمایت نظامی، از جمله آموزش نیروهای امنیتی و حضور سیاسی برای تثبیت وضعیت در منطقه تأکید کرد. هدف او جلوگیری از احیای دوباره گروه تروریستی داعش است.
هشدار درباره مداخله خارجی
بربوک و پیستوریوس درباره دخالت دوباره قدرتهای خارجی در سوریه هشدار دادند. بربوک به طور مستقیم خطاب به دولتهای ترکیه و اسرائیل گفت: «اگر خواهان یک سوریه صلحآمیز هستیم، نباید یکپارچگی ارضی این کشور زیر سؤال برود.» دولت آلمان بر این باور است که در روند انتقال مسالمتآمیز قدرت، حضور تمامی اقلیتها در ساختارهای دولتی ضروری است و در نهایت، انتخابات آزاد برگزار شود.
نگاهی به آینده
تحولات اخیر نقطه عطفی در سیاست آلمان درباره سوریه به شمار میآید. آلمان با ترکیبی از کمکهای بشردوستانه، گفتوگوهای سیاسی و حمایت نظامی قصد دارد نقش کلیدی در تثبیت وضعیت سوریه ایفا کند. هفتهها و ماههای آینده مشخص خواهد کرد که آیا دولت آلمان میتواند این برنامه بلندپروازانه را با همکاری شرکای بینالمللی خود اجرایی کند یا خیر.
Foto: Kay Nietfeld/dpa
