سازمان حامی حقوق پناهجویان «پروازول» (PRO ASYL)، در روز جهانی آزادی رسانه‌ها، از دولت آلمان می‌خواهد تا برای خبرنگاران تهدید شده افغان که در افغانستان مخفی هستند و یا مجبور به فرار به کشورهای همسایه شده‌اند، ویزای بشردوستانه صادر کند.
در بیانیه مطبوعاتی «پروازول» که چهارشنبه، سوم ماه مِی/مه منتشر شده، آمده‌است که این سازمان از ماه‌ها به این سو، از افغان‌های در معرض خطر در ایران و پاکستان، از جمله روزنامه‌نگاران متعددی که مجبور به فرار از آزار و شکنجه طالبان شده‌اند، درخواست کمک دریافت کرده‌است.
داکتر عالمه، نماینده بخش افغانستان پروازول، می‌گوید: «توقف صدور ویزاهای بشردوستانه برای مردم افغانستان که به‌ویژه آسیب پذیر هستند و برای حقوق بشر و دموکراسی در افغانستان تلاش کرده‌اند، غیر مسئولانه است. اما تا هنوز هیچ راهی برای دست اندرکاران رسانه‌ای که تحت تعقیب طالبان قرار گرفته‌اند، وجود ندارد که به آلمان پناه ببرند.»
توقف صدور ویزای بشردوستانه به شهروندان افغانستان
به نوشته این سازمان، با آن‌که در توافق‌نامه ائتلافی که در نوامبر ۲۰۲۱ امضا شده نیز آمده‌است: «ما پروسه صدور ویزای بشردوستانه را برای افراد در معرض خطر فعال خواهیم کرد و به این منظور روش‌های تدارکاتی دیجیتال را معرفی خواهیم کرد.” اما در حال حاضر، دولت فدرال قصد دارد اعطای ویزاهای بشردوستانه را براساس ماده ۲۲ قانون اقامت، که وزارت خارجه فدرال مسئول آن است، متوقف کند.
در مقابل، دولت فدرال در نظر دارد تا از طریق برنامه پذیرش فدرال برای افغان‌های به‌ویژه در معرض خطر که تحت نظارت وزارت داخله/کشور فدرال آغاز شده، تنها آن دسته از اتباع افغانستان را بپذیرد که در حوزه رسانه‌ها به‌ویژه در معرض خطر هستند و به‌طور فردی تحت تعقیب قرار گرفته‌اند. با این حال، از زمان شروع رسمی این برنامه در اکتبر ۲۰۲۲، به دلیل مشکلات متعدد حتی یک نفر نتوانسته است از طریق این برنامه وارد آلمان شود.
«پروازول» همچنان با انتقاد از این برنامه که فقط امکان پذیرش مستقیم از داخل افغانستان را فراهم می‌کند – اما افرادی را که قبلاً به دلیل تهدید بزرگ طالبان مجبور به فرار به کشورهای همسایه مانند پاکستان و ایران شده‌اند، کنار گذاشته است، می‌گوید که این افراد نیز در معرض تهدید قرار دارند و نیازمند حمایت هستند.
براساس بیانه مطبوعاتی این سازمان، در فبروری/فوریه ۲۰۲۳، گروهی از فعالان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران، زنان و نیروهای امنیتی سابق افغان که مجبور به فرار از طالبان به پاکستان شدند، در درخواستی به دولت فدرال آلمان نوشته بودند: «بسیاری از ما که در پاکستان هستیم از زندگی در این‌جا هراس داریم. زیرا طالبان در پاکستان حکومت آزاد دارند و با محیط این کشور آشنا هستند.»
پس‌زمینه فعالیت‌های رسانه‌ای در افغانستان
تا تابستان ۲۰۲۱، به لطف حق آزادی مطبوعات و آزادی بیان در افغانستان، یک چشم انداز رسانه‌ای متنوع با ۵۴۷ رسانه و بیش از ۱۱ هزار روزنامه نگار تحت حکومت آن زمان ایجاد شده بود. اما از زمانی که طالبان قدرت را به دست گرفتند، فضای رسانه‌ای بیش از یک سوم کوچک شده‌است.
به گفته گزارشگران بدون مرز، حدود ۴۰ درصد از تمام رسانه‌ها ظرف یک سال تعطیل شده‌اند و بیش از ۷۶ درصد از خبرنگاران به دلیل ترس از طالبان شغل خود را از دست داده یا آن را ترک کرده‌اند. همچنان در بسیاری از ولایات، خبرنگاران زن دیگر اصلاً کار نمی‌کنند. در رده بندی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۲، در میان ۱۸۰ کشور، افغانستان به رتبه ۱۵۶ سقوط کرده‌است. این در حالیست که در سال ۲۰۲۱، افغانستان در جایگاه ۱۲۲ قرار داشت.
+++ Foto: Markus Scholz/dpa +++ dpa-Bildfunk
