وضعیت زندگی برای زنان افغان که پس از حاکمیت مجدد طالبان در افغانستان پا به فرار نهادند، در کشورهای پیشرفته هم آیده‌آل نیست. مریم آروین بارکزی و گلامیز شریفی دو زن افغان اند که در آلمان زندگی می‌کنند. این دو در گفتگو با امل برلین به چالش‌ها و فرصت‌هایی اشاره می‌کنند که در کمتر از یک سال گذشته با آن روبرو شده اند.
با سرنگونی حکومت به رهبری محمد اشرف غنی و تسلط دوباره گروه طالبان در پانزدهم آگست ۲۰۲۱ بر افغانستان، تاریخی جدید در زندگی مردم این‌کشور به ویژه زنان رقم خورد. در این میان، زنان کسانی که پس از که کم‌وبیش ۵ سال جبر و ستم در دور نخست تسلط طالبان، تازه به آزادی‌های نسبی‌شان دست یافته بودند و در ۲۰ سال گذشته در بخش‌های گونه‌گون رشد و دستاوردهایی را هم کسب کردند.
حالا در افغانستان بیش از یک‌سال می‌گذرد که زنان زیادی خانه‌نشین شدند، عده‌یی هم از درس و تحصیل باز ماندند و شماری هم آواره در داخل و برخی هم به کشورهای دیگر فرار کردند. یکی از این کشورها، آلمان است که به زنان زیادی اجازه اقامت در این کشور داده است.
همه چیز را یک شبه از دست دادیم
مریم آروین بارکزی یکی از این زنان است و در بخش حقوق بشر فعالیت کرده است. مریم در جریان کارش دادخواهی‌های زیادی را برای دست یافتن به حقوق سیاسی و مدنی زنان و جوانان انجام داده، اما با تسلط دوباره طالبان مجبور شد افغانستان را ترک کند و به آلمان بیاید.
او به امل برلین گفت “مدت ۲۰ سال بالای زنان و جوانان افغان سرمایه‌گذاری شد ولی متأسفانه تمام‌اش را ما در طول چند روز از دست دادیم. در نظام جمهوریت زنان زیادی را در رده‌های بلند حکومت داشتیم. برخی از وزیران، والی‌ها/استانداران زنان بودند.”
خانم آروین ۶ ماه پیش به آلمان آمد و اکنون با دو دختر و همسرش در شهر برلین زندگی می‌کند. این آغاز، همانند بسیاری‌ها برای او نیز آسان نبود، در این میان چالش یادگیری زبان و به دست آوردن دوباره جای‌گاه که در ۲۰ سال گذشته کسب کرده، بیشتر تبارز می‌کند. او در دوره درسی سطح A۲ زبان آلمانی قرار دارد و می‌خواهد تا در جامعه تازه ادغام شود.
حمایت از حقوق زنان افغان
مریم می‌گوید از این‌جا نیز تلاش کرده تا با نادیده گرفتن موقعیت جغرافیایی، جهت پامال نشدن حقوق بشر به‌ویژه زنان و جوانان در افغانستان دادخواهی کند. افزون بر این، او برنامه‌های رضاکارانه‌ی دیگر را نیز در آلمان به راه انداخته تا افغان‌ها بتوانند در جامعه این کشور به‌خوبی جذب شوند و راهی برای کمک افرادی که در افغانستان در معرض خطر اند، نیز دریابند. مریم می‌گوید: “تمرکز من روی این موضوع است که زنان در افغانستان چگونه حمایت شوند. به‌خصوص در قسمت تحصیل آنان، چرا که درهای مکاتب/مدارس به‌روی آنان بسته است ما تلاش می‌کنیم تا راه‌کارهای را با فعالان جامعه مدنی که در آلمان و سایر کشورها زندگی می‌کنند، پیدا کنیم.”
باید از صفر شروع کنم
گلامیز شریفی خبرنگار افغان از حدود ۹ ماه پیش و با تسلط طالبان مجبور شد افغانستان را ترک کند و با شوهرش راهی آلمان شود.
گلامیز ۲۵ ساله دانشگاه‌اش در رشته انجنیری/مهندسی به پایان رسانیده بود و پس از یک‌سال کار در این بخش، رو به خبرنگاری آورد.
گلامیز می‌گوید با علاقه و پشت کار که به رشته خبرنگاری داشت، توانست پا به این عرصه بگذارد و‌گزارش‌های متعددی را از حال و هوای مردم و و ولایت بامیان تهیه کند. اومدت سه سال به عنوان خبرنگار در این ولایت کار کرد.
او به امل برلین گفت “در آن‌جا (افغانستان) کار و درآمد داشتم و زندگی‌ام تازه رونق یافته بود. اما این‌جا مجبور هستیم از صفر و از نو شروع کنم. حالا مشغول آموختن زبان آلمانی هستم و به سطح B۱ رسیده‌ام. زندگی‌ام خوب است، راه برگشت ندارم اگرچه دلتنگ خانواده‌ام خیلی هستم. در آینده می‌خواهم در این‌جا هم انجنیری بخوانم و امیدوارم دوباره روزی سرپای خودم ایستاد شوم.”
این نمونه‌ای مشت از خروار زندگی زنان افغان است که همانند درخت تازه به ثمر رسیده در افغانستان بودند و اکنون نه‌تنها در آلمان، بل در ده‌ها کشور دیگر زندگی‌شان را ازصفر آغاز می‌کنند. با این حال اینان می‌گویند دست از تلاش نبرداشته‌اند و از آزادی‌های که در این کشورها دارند برای دست یافتن به اهداف‌شان استفاده می‌کنند.
مهناز نوری
Foto: Mahnaz Noori
