آموختن زبان آلمانی در سنین بالا کار چندان آسانی نیست، اما شماری از پناهجویان افغان که در سال‌ها و ماه‌های اخیر به آلمان آمده‌اند، تلاش دارند زبان بیاموزند تا بتوانند در جامعه اندکی ادغام شده و مشکلات روزمره‌شان را خودشان حل کنند.
محمد حدود هفت ماه پیش با خانواده‌اش به آلمان منتقل شد وحالا در اطراف شهر کلن زندگی می‌کند. او ۷۰ سال دارد، اما خواست که در کورس زبان آلمانی ثبت نام شود تا بتواند تا حدی در جامعه ادغام شود و زبان بیاموزد. او می‌گوید: «آموختن زبان آلمانی در سنین بالا کار آسانی نیست، اما من در مدت چهارماهی که در کورس بودم توانستم چیزهای زیادی بیاموزم. حالا اعداد، هفته‌ها، ماه‌ها و خیلی چیزهای دیگر را به آلمانی فرا گرفته‌ام. اگر در خانه می‌بودم چیزی یاد نمی‌گرفتم».
همسر محمد نیز حدود ۶۷ سال دارد. او نیز در این کورس زبان شرکت کرده است. می‌گوید: «ما با هم به کورس می‌رویم و با هم کار خانگی‌هایمان را انجام می‌دهیم. نشستن چهار ساعت در کورس برای من کار آسانی نیست. همیشه پا درد و کمردرد دارم، اما تحمل می‌کنم چون باید کمی زبان بیاموزم و این به نفع خودم هست. من وقتی پیش داکتر می‌روم باید بتوانم بگویم که چه دردی دارم. فرزندانم به من در این کار کمک می‌کنند، اما آن‌ها نیز مصروف کار و زندگی خود هستند.»
محمد و همسرش می‌گویند: «نسبت به دیگر هم صنفی‌هایمان که جوان هستند، قوه یادگیری ما کمتر است و به وقت زیادتری برای یادگیری نیازداریم. گاهی از یادگیری ناامید می‌شویم، اما باز هم تلاش می‌کنیم.»
“زبان آلمانی دشوار است”
زبان آلمانی یکی از زبان‌های نسبتا مشکل دنیا به‌شمار می‌رود. افراد مسن در فرا گیری این زبان با مشکلات زیادی روبرو می‌شوند.
دین محمد نجفی ۵۹ ساله که در اوج ورود پناهجویان در سال ۲۰۱۵ با خانواده‌اش به آلمان آمده و حالا در شهر بن زندگی می‌کند، در دوره‌های آموزشی مختلف از جمله “انتیگراسیون” یا کورس ادغام اجتماعی زبان آلمانی شرکت کرده است. او توانسته تا سطح A2 بخواند و می‌گوید که به دلیل دشوار بودن زبان آلمانی و سن بالا نتوانسته تا بالاتر از سطح A2 به پیش برود.
دین محمد تا صنف پنجم در افغانستان درس خوانده است. سپس به دلیل جنگ و ناامنی نا گزیر شده تا به ایران مهاجر شود. او چندین سال در ایران زندگی کرده و در آن‌جا مصروف شغل خیاطی بوده است. دین محمد حالا نیز علاقمند است تا به همان شغل قبلی‌اش در این‌جا نیز ادامه بدهد.
او می‌گوید که زیاد تلاش نموده که سند B1 را بدست آورد، اما موفق به این کار نشده است و در حال حاضر نیز در انتظار شروع دور بعدی کورس زبان است.
زبان؛ کلید رسیدن به موفقیت
زبان کلید دست‌یابی و دسترسی به امکانات خوانده می‌شود. بسیاری از مهاجران به دلیل عدم تسلط کافی به زبان آلمانی در ادغام اجتماعی با مشکل روبرو می‌شوند. آقای نجفی، می‌گوید: «زبان آلمانی زیاد مشکل است و من به سختی می‌توانم صحبت کنم. حالا که حدود ۷ سال از آمدن ما می‌گذرد زبان من بهتر شده، اما با آن‌هم مشکلات زیاد دارم.»
مهاجرانی که در آلمان زندگی می‌کنند یکی از عوامل عدم موفقیت در یاد گیری زبان آلمانی را عدم بر قرار کردن روابط با آلمانی ها عنوان نموده و می‌گویند که به دلیل ندانستن زبان نمی‌توانند به آسانی با آلمانی‌ها ارتباط برقرار کنند.
زبان آلمانی تنها بزرگسالان مهاجر را متاثر نکرده است بلکه شماری زیادی از جوانان نیز همواره از دشواری در یادگیری این زبان سخن می‌گویند. آن‌چه که زبان آلمانی را چالش‌برانگیز می‌سازد قوانین دستوری پیچیده، کلمات طولانی و آرتیکل‌ها یا حروف تعریف می‌باشد.
امیدواری به آینده بهتر
نسرین ۵۵ سال دارد و حدود یک سال است که در آلمان زندگی می‌کند. او که در حال حاضر مصروف فراگیری زبان آلمانی در یک کورس آموزشی در کلن است، می‌گوید: «چهار روز در هفته برای یادگیری زبان آلمانی در این کورس شرکت می‌کنم، اما زیاد سخت است. یک بخشی کوچک از درس را یاد می‌گیرم، بسیاری از کلمات را در صنف یاد می‌گیرم، اما تا درس بعدی بسیاری از کلمات را فراموش می‌کنم. تلاش می کنم زبان را یاد بگیرم تا خودکفا باشم.»
نسرین می‌گوید که به دلیل مشکلات امنیتی و آینده ناروشن برای فرزندانش در افغانستان، او و سایر اعضای خانواده‌اش نا گزیر بودند تا راه مهاجرت را در پیش بگیرند. آن‌ها پس از سپری نمودن دشواری‌های فراوان در مسیر راه مهاجرت به آلمان رسیدند. او ابراز امیدواری می‌کند که فرزندانش بتوانند در آلمان به رشته‌های دلخواه‌شان تحصیل و کار کنند و روی پای خود بایستند.
برخی از کارشناسان و آموزگاران زبان می‌گویند که با بالا رفتن سن، یادگیری زبان و حفظ کلمات برای افراد بزرگسال دشوار می‌باشد، اما با این‌وجود، این کار شدنی است و نیاز به تلاش و وقت بیشتری دارد.
نویسنده: قدیر وفا
Bild: Qadir Wafa
