از زمان رسیدن سیل پناهندگان به آلمان پنج سال می‌گذرد. در این مدت کشور آلمان بستر چالش‌های دوسویه‌ای هم برای شهروندانش و هم برای پناهندگان بوده است. بنیاد فریدریش اِبِرت (Friedrich-Ebert-Stiftung) هفته گذشته با برگزاری کنفرانسی، زوایای مختلف این مسئله را بررسی و مرور کرد.
ازآن‌جا که هر اتفاق تازه‌ای نیازمند گذر زمان است تا جای خود را باز کند، پناهندگان و مهاجران نیز به‌عنوان شهروندان جدید با فرهنگ‌ها، توانایی‌ها و پیشینه‌های مختلف، به زمان نیاز داشته‌اند تا جایگاه خود را در محیط تازه بیابند و آن‌را تثبیت کنند. به‌بیان دیگر، آن‌ها نیازمند گذر زمان هستند تا در جامعه جدید “ادغام” شوند.
اما ادغام دشواری‌های خاص خودش را دارد. همان‌طور که در این پنج سال شاهدش بوده‌ایم، برای ادغام شدن باید بتوانیم به زبان آلمانی حرف بزنیم، تحصیل کنیم، کار پیدا کنیم، با مردم رابطه داشته باشم، با قوانین آشنا شویم و یک‌عالمه کارهای ریزودرشت دیگری که در زندگی روزمره باید با آن‌ها سروکله بزنیم. دراین‌میان، آموزش و فعالیت‌های داوطلبانه می‌توانند سرعت هماهنگ شدن با جامعه جدید را بیشتر کنند.
بنیاد فریدریش اِبِرت هفته گذشته با برگزاری کنفرانسی آنلاین به چندوچون مسئله ادغام پناهندگان طی پنج سال گذشته در آلمان پرداخت. این کنفرانس در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه (۵ و ۶ اکتبر) با حضور کارشناسان مختلفی در این زمینه برگزار شد و مروری همه‌جانبه به چالش‌ها، دشواری‌ها و دستاوردهای سال‌های گذشته داشت.
آموزش
بررسی سیاست‌های آموزشی یکی از موضوع‌های مورد بحث در این کنفرانس بود. یکی از مهم‌ترین پروژه‌هایی که ازطرف دانشگاه پُتسدام طی پنج سال گذشته اجرا شده است، پروژه جذب معلم است. دربین پناهندگانی که این سال‌ها وارد آلمان شده‌اند، معلمان زیادی وجود دارند. آن‌ها این فرصت را پیدا کردند که زبان آلمانی را تا سطح C1 بیاموزند، با سیستم آموزشی آلمان آشنا شوند و درنهایت به‌عنوان کمک‌مربی در مدرسه‌ها مشغول به‌کار شوند.
اما آن‌ها با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. اول آن‌که از طرف برخی والدین پذیرفته نمی‌شوند. دوم آن‌که قراردادهای آن‌ها دوساله است. به‌این‌معنا که پس‌از اتمام قرارداد، آینده شغلی مبهمی در انتظارشان است. آیا وزارت آموزش آلمان معلم‌های خارجی را استخدام خواهد کرد؟
فعالیت‌های داوطلبانه
یکی دیگر از موضوع‌ها به فعالیت‌های داوطلبانه اختصاص داشت. نکته جالب‌توجه درمورد این بخش، حضور شرکت‌کننده‌های مختلف و معرفی برنامه‌های متنوعی در طول پنج سال گذشته بود. همراه‌با ورود پناهندگان، افراد زیادی داوطلب کمک به آن‌ها شدند و پروژه‌های مختلفی شکل گرفت. مزیت این برنامه‌ها این است که داوطلب‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم با پناهنده‌ها در تماس باشند و کارها را سریع‌تر پیش ببرند.
اما پس‌از پنج سال، میزان این فعالیت‌ها کاسته شده است. یکی از مهم‌ترین دلایل آن کاهش بودجه دولتی است. البته دولت موفق شده برخی شکاف‌ها را پر کند، به‌همین دلیل به بعضی از پروژه‌های داوطلبانه دیگر نیازی نیست. یکی دیگر از نتایج این بحث، مسئله “شبکه‌سازی” است. پروژ‌های مختلف می‌توانند با ایجاد رابطه بیشتر حوزه فعالیت خود را گسترش دهند.
بازار کار
واضح است که پناهندگان برای ورود به بازار کار به “دانش زبانی” احتیاج دارند. در پانل “بازار کار”، شرکت‌کنندگان درباره اهمیت یادگیری زبان صحبت کردند و این‌که این موضوع گاهی برای پناهندگان مشکل‌ساز است. یادگیری زبان به صبر و گذر زمان نیاز دارد.
شرکت‌کنندگان همچنین به چگونگی ایجاد انگیزه در کاریابی اشاره کردند. همچنین به تمایز بین افرادی که با ویزای کار به آلمان می‌آیند و کسانی‌که از جنگ گریخته‌اند و به این کشور پناهنده شده‌اند. آن‌چه در این میان تکان‌دهنده بود، آمار زنان شاغل در بین پناهندگان است. متاسفانه تنها ۲۰ درصد از این زنان موفق به یافتن کار شده‌اند. برای ایجاد انگیزه در آن‌ها باید انعطاف‌پذیری و صبر داشت تا بتوانند با داشتن فرزند و مسئولیت خانواده، زبان بیاموزند و وارد بازار کار شوند.
درنهایت می‌توان گفت که ادغام تنها اتفاقی نیست که بین افراد جامعه رخ می‌دهد، بلکه یک مسئله درونی است که نمی‌توان آن‌را به‌طور مستقیم مشاهده کرد. شکل‌گرفتن آن نیازمند صبر، انعطاف‌پذیری و زمان است.
متن: مریم مردانی
Photo: Amloud Alamir
