پناه‌جویانی که بنا به دلایل مختلف امنیتی و اقتصادی و برای ساختن آینده خود و فرزندان‌شان، کشورهای خود را ترک کرده و با عبور از دشواری‌های فراوان، سرانجام اجازه اقامت در آلمان را بدست آورده اند، اکنون با چالش بزرگی در عرصه یافتن مسکن مواجه استند.
هرچند چالش مسکن فراگیر است و به ویژه در شهرهای بزرگ آلمان همه با آن مواجه استند، اما مهاجران به دلایل مختلف، چالش‌های بیشتری در این زمینه دارند. خبرنگار امل، در یکی از اقامت‌گاه‌های عمومی پناهندگان در شهر هامبورگ رفته و با تعدادی از پناهجویان که هر کدام تعاریف گوناگونی از محل اقامت خود دارند، گفت‌وگو کرده است.
زندگی در دلِ دریاچه البه، مرور خاطرات تلخ
سر سخن را با خانواده‌ای پنج نفری که از سه سال به این سو در یکی از کانتینرهای مسکونی واقع در قلب هامبورگ زندگی می‌کنند، آغاز کردم. مادر این خانواده که یأس و ناامیدی آشکار در چشمانش، قلب همه اعضای خانه را هر از گاهی می‌آزارد، می‌گوید که اکنون فرزندانم بزرگ شده اند و با زندگی در میان هم‌سن وسالان‌شان، خواسته‌ها و توقع‌های شان نیز افزایش یافته است. خواسته‌های که در تضاد با زندگی در یک کانتینر استند.
خالده مادر این خانواده می‌افزاید: «مادر سه پسر هستم که اکنون بزرگ شده اند و مناسب برای داشتن یک اتاق جداگانه هستند، اما متاسفانه به حقیقت پیوستن این رویا خیلی دشوار به نظر می‌رسد.» این خانواده با وجود مراجعه مکرر به وب‌سایت‌های اجاره خانه، شرکت‌های مسئول مسکن اجتماعی در آلمان مانند زاگا (SAGA) و مدیریت اجتماعی محل اقامت‌شان که در کنار موارد دیگر در جستجوی مسکن برای پناهجویان نیز همکاری می‌کند، نتوانسته اند مسکنی برای ادامه زندگی در این شهر بزرگ پیدا کنند. به گفته حفیظ الله پدر این خانواده، کانتینر برای آن‌ها مبدل به زندانی شده که نجات از آن دشوار و حتی نا ممکن به نظر می‌رسد.
حدود پنج سال قبل حفیظ الله خانه و کشورش را به قصد یافتن یک سرپناه امن ترک کرد و آلمان را به عنوان مکانی امنی برای ادامه زندگی و برآورده ساختن آرزو های ناتمام همسر و فرزندانش برگزید. اما رسیدن به آلمان نه تنها نقطه پایان نگرانی و اضطراب همیشگی این خانواده نشد بلکه آغاز چالش‌های متعددی بود که هنوز هم بر این چالش‌ها که مهم‌ترین آن یافتن مسکن است فایق نیامده اند.
حفیظ الله می‌گوید: «پس از عبور از آن همه بن‌بست‌ها و رسیدن به اروپا، فکر می‌کردم دیگر همه چیز تمام شده بی خبر از آنکه هنوز شروع کار است و برای ساختن زندگی دوباره در اروپا، بیش از هروقت دیگر باید با استرس و فشارهای روانی مقابله کرد.» او از نخستین روزهای رسیدن به آلمان و اقامت در شهر هامبورگ می‌گوید: «اواخر ۲۰۱۴ با همسر و سه فرزندم به شهر هامبورگ رسیدم. پس از سه ماه اقامت در یکی از مراکز پذیرش اولیه پناهندگان (کمپ) سرانجام چانس زندگی در یک اقامت‌گاه عمومی (هایم) را به دست آوردیم. وضعیت در آنجا هم بهتر از کمپ نبود. پنج نفر، یک اتاق و هزار مشکل دیگر…» وحید در حالی که از بغض گلویش را به هم می‌فشارد ادامه می‌دهد: «شاید صحبت در مورد این وضعیت خیلی آسان باشد اما تحمل آن برای کسانی که مانند ما این حالت را تجربه کرده اند و تا کنون نیز با این ناخوشایندی‌های روزگار دست و گریبان اند، کار ساده‌ای نیست.»
این خانواده پس از یک سال و نیم زندگی در یک اتاق، به کانتینرهای مسکونی در دل دریاچه البه منتقل شدند.
خانه‌های کانتینری که پنجره‌های شان با نمای دریاچه تزیین شده اند. این منظره شاید برای کسانی که خاطرات و تجارب ناخوشایندی از دریا و ساحل ندارند، قشنگ و رمانتیک باشد، اما برای اکثر پناهجویان دیدن دریا و ساحل چنین حسی ندارد. برای حفیظ الله و خانواده‌اش مانند صدها هزار مهاجری که شاهد رویدادهای هولناکی در دلِ دریاها بوده اند زندگی در خانه کانتینری با پنجره‌ی رو به دریا، نه تنها خوش‌‌آیند نیست، بلکه آزاردهنده و موجب رنج روانی است.
عبدالجبار پسر بزرگ این خانواده که حالا ۲۲ سال دارد در لابلای صحبت‌هایش می‌گوید: «به نظر می‌رسد، زندگی با ما دیگر سر سازگاری ندارد.» این خانواده به گفته خودشان به درستی در جامعه ادغام شده و فرزندان شان نیز در مکتب و تیم های ورزشی پیشتاز هستند. با این حال، این موفقیت آن‌ها را در یافتن مسکن کمک نکرده است.
بی توجهی شرکت‌های اجاره دهنده خانه در برابر پناهجویان
مشاهده این‌گونه موارد در تمام شهرهای آلمان به ویژه هامبورگ که پناهندگان زیادی را در خود جا داده است خیلی نادر نیست. تنها در این اقامت‌گاه بر علاوه حفیظ الله، ده‌ها خانواده دیگر نیز که از افغانستان به این‌جا پناه آورده اند حکایت‌های مشابهی از وضعیت نا به سامان شان دارند.
فتانه خانم جوانی است که همراه با همسر و دو فرزندش در همسایه‌گی خانواده حفیظ الله و در یک کانتینر زندگی می‌کنند. فتانه در حالی که از چالش‌های مشابه صحبت می‌کند از بی توجهی شرکت‌های اجاره دهنده آپارتمان‌ها در هامبورگ در برابر پناهجویان نیز شاکی است. او که بغض گلوی خود را به خاطر رفتار نامناسب مسئولان شرکت‌های اجاره مسکن در هامبورگ نتوانست پنهان کند گفت: «فقط بخاطر پسر بزرگم دنبال خانه هستم. نمی‌توانم پریشانی او را تحمل کنم. به این سبب از هر فرصت مناسب برای جستجوی منزل استفاده می‌کنم و درِ هر شرکت و آپارتمان اجاره‌ای را می‌کوبم تا شاید یکی از آن‌ها به درخواست من پاسخ مثبت دهند.»
با آنکه حل مشکل مسکن در صدر برنامه‌های دولت فدرال آلمان قرار دارد اما به نظر می‌رسد تا کنون در بسیاری از مناطق به ویژه شهرهای بزرگ آلمان کمبود مسکن از عمده‌ترین چالش شهروندان به شمار می‌رود.
این در حالی است که بر اساس گزارش وب‌سایت دویچه وله دری، دولت فدرال قصد دارد تا اواخر سال ۲۰۲۱، پنج میلیارد یورو در ساخت و ساز مسکن، با هدف ایجاد ۱.۵میلیون آپارتمان اضافی، از جمله ۱۰۰ هزار مسکن اجتماعی با اجاره‌های محدود، سرمایه گذاری کند.
Foto: Nilab Langar
