از خبر شلیک کور به دو نفر در شهر هاله یک روز میگذرد ولی هنوز در شوک هستیم. حال و هوای همه جوری شده که وقتی درموردش حرف میزنیم، اول میپرسند «چرا؟ مگر در ذهن پسر ۲۷ ساله چه گذشته بود که تصمیم به کشتن مردم گرفت؟» سوالهای دیگری هم پشتسرش میآید «قاتل بهتنهایی نقشه کشیده بود یا عضو یک تیم بود؟ ذهنش تحت تاثیر چه چیزهایی بوده که به اینجا ختم شده؟ اصلا اهل کجا بوده؟ سبک زندگیش چطور بوده؟» احتمالا این پرسشها نیز برای شما و خیلی از کسانی که خبر را شنیدهاند، پیش آمده است.
خبر چه بود؟
دیروز یک جوان ۲۷ ساله بهنام اشتفان ب. جلوی کنیسهی یهودیان در هاله، به عابران پیاده شلیک کرد. در اثر این حادثه، دو نفر کشته شدند و دو نفر زخمی شده، به بیمارستان منتقل شدند. قربانیان زنی ۴۰ ساله و مردی ۲۰ ساله هستند. قاتل بهتنهایی این عملیات را انجام داد و با نصب دوربین بر کلاه ایمنی خود، از لحظهی شروع تیراندازی تا پایان آن را بهصورت زنده در اینترنت منتشر کرد. پنج نفر آن را بهصورت زنده تماشا کرده و حدود ۲۲۰۰ نفر نیز پس از مدتی کوتاه آن را دیدهاند. براساس شواهدی که در ویدیو نیز صحت آنها تایید میشود، این عملیات، ضدیهودی بوده و با انگیزهی نژادپرستانه رخ داده است. قاتل پس از شلیک سعی داشته فرار کند ولی موفق نمیشود و درنهایت توسط پلیس دستگیر میشود.
اشتفان ب. روز ۹ اکتبر را برای عملی کردن تصمیم خود انتخاب میکند. انتخاب او تصادفی نیست. این روز مقدسترین روز برای یهودیان است و یوم کیپور (Yom Kippur) یا روز توبه و کفاره نام دارد. یهودیان در این روز، روزه میگیرند و ۲۴ ساعت به راز و نیاز مشغولند. آنها بیشتر این زمان را در کنیسه میگذرانند. قاتل تلاش میکند هنگام بهجا آوردن این مراسم مذهبی، وارد کنیسه شود ولی نمیتواند از درهای امن آن عبور کند. تلاش او برای منفجر کردن درها نیز ناموفق است. از سوی دیگر، ۹ اکتبر سالگرد اعتراضات و تظاهرات مردمی علیه رژیم آلمان نازی (DDR) در این شهر است.
عملیات ازقبل طراحی شده بود
دادستانی فدرال، عملکرد قاتل را افراطی و راستگرایانه خواند و آن را متاثر از تفکر یهودیستیزانه دانست. بهگفتهی یک بازپرس «او نقشهی قتل مردم را کشیده بود.» یک روز پس از حادثه، پلیس محل زندگی اشتفان را تفتیش کرد. براساس گفتههای پلیس، او در یک روستا با مادرش زندگی میکرده و تاکنون بهعنوان یک راستگرای افراطی شناخته نشده بوده است. اینکه آیا در طراحی این عملیات همدستانی داشته یا نه، در حال بررسی است. دادستانی عالی فدرال این اقدام را تهدیدی برای دولت بهشمار آورده و تحقیقات مقدماتی دربارهی این پرونده را بهدلیل “وضعیت ویژهی” آن برعهده گرفته است.
قاتل دیروز درست قبل از آنکه نقشهی خود را عملی کند، پیام خود را در یک ویدیو منتقل کرد. او در این ویدیوی کوتاه به تکذیب هولوکاست پرداخت، سپس از فمینیسم را محکوم کرد چون از نظر او یکی از دلایل پایین بودن نرخ تولد در کشورهای غربی است که باعث مهاجرتهای گستردهی خارجیها به غرب شده است. او در پایان گفت «دلیل همهی این بدبیاریها “یهود” است.»
آیا او تنها بود؟
پس از انتشار این خبر هولناک، یکی از مهمترین پرسشهایی که در شبکههای اجتماعی مطرح شد این بود که آیا قاتل تنها دست به عمل زده یا عضو گروه و تشکیلاتی بوده. پاسخ این پرسش هرچه باشد نمیتواند این واقعیت را انکار کند که ذهن قاتل حتما تحت تاثیر افکاری بوده که همهی آنها را خودش تولید نکرده است. او همزمان بخشی از یک شبکهی مجازی بزرگ بوده که ویدیوی خود را در آن منتشر کرده. او هم مانند کسانی که با او موافق هستند، بخشی از یک جریان فکری بزرگتر است. نباید فراموش کنیم که با دستگیری و حبس او به این جریان فکری پایان دادهایم. تفکرات نژادپرستانه و راستگرایانه در طول زمان بهوجود آمدهاند و مبارزه با آنها نیازمند زمان و سیاستهای مناسب است.
Photo: EPD – Georg Wittmann